Đến với “Tôi là Bê tô”, bạn sẽ được trở về thế giới tuổi thơ tràn đầy ngây
thơ, trong sáng, với những suy nghĩ giản đơn của con trẻ, đồng thời rút ra những
chiêm nghiệm quý giá về cuộc sống. Qua lời kể của nhân vật chính là chú chó Bê
tô, bạn sẽ cảm thấy cuộc đời này thật tươi đẹp biết bao, và có đến 325 điều thú
vị trong cuộc sống mà bạn sẽ chẳng bao giờ nhận ra nếu không có lời “nhắc nhở”
của chú chó Binô. Mặc dù là cuốn sách được viết cho con trẻ, nhưng bạn vẫn sẽ
rút ra được hàng tá những bài học về thiện ác, về tình bạn, tình yêu, tình
thân,... Với giọng văn nhẹ nhàng, Nguyễn Nhật Ánh đã dẫn dắt người đọc đến thế
giới tuổi thơ, nơi có những kỷ niệm đẹp đẽ không thể phai mờ.
Tác giả Nguyễn Nhật Ánh
Nếu là một người mê sách, chắc hẳn bạn
cũng không còn xa lạ gì với cái tên Nguyễn Nhật Ánh, một nhà văn viết văn cho
trẻ em. Ông chia sẻ “Tôi xa quê từ rất sớm. Có lẽ vì vậy, đối với tôi tuổi thơ là một
vùng trời luôn lung linh trong ký ức. Tôi vẫn còn nhớ rõ hình ảnh những trưa hè
tuổi thơ, tôi ngồi trong vườn cây nhà dì chơi đùa ra sao với các anh chị con
dì, nhớ những ngày trốn học đi tắm sông, mẹ tôi phải lặn lội đi tìm, nhớ những
cánh diều trong sân trường tiểu học, nhớ cây trứng cá sai trái ở ngoài cửa sổ lớp
tôi…” Bạn cũng sẽ nhìn thấy nỗi nhớ này trong tác phẩm “Tôi là Bê tô”, qua những dòng thơ, và qua lời chia sẻ của Bê tô.
Giữ
mùa, cất tháng, giấu chiêm bao
Đôi
mắt tôi cay hạt bụi nào
Khóc
trong trí nhớ bờ tre nhỏ
Chuồn
chuồn còn tắm ở cầu ao?
Xe
đò chỉ chạy một ngày thôi
Bảy
nhánh sông thêm bốn ngọn đồi
Nằm
nghe chìa khoá xoay trong ổ
Mới
biết thời gian đóng cửa rồi
Lại
một năm xa chắc chẳng về
Tháng
mười lũ quét trắng cơn mê
Ở
đây áo ấm, trời lên Tết
Con
dế giang hồ đang nhớ quê…
Thế giới hồn
nhiên của Bê tô
Bê tô là một chú cún bình thường như bao chú cún khác, sống với gia đình chị Ni từ năm 1994. Chú sống rất vui vẻ bên cạnh những người chủ thân yêu của mình, mặc dù sở thích của chú là gặm giày. “Bạn thử gặm một chiếc giày đi, vừa nhá vừa nhay nhay, vừa lắc mạnh đầu cho nó nảy qua nảy lại.” Sau những lời trách mắng, than phiền của mọi người, bà cố chị Ni vẫn bênh vực: “Một con cún không nghịch ngợm là một con cún bỏ đi.” Tôi rất ấn tượng với câu nói này của bà cố. Thử nghĩ xem trong xã hội hiện đại ngày nay, khi con trẻ được tiếp xúc với công nghệ hiện đại, chúng không còn có nhiều cơ hội được bay nhảy ngoài thiên nhiên, chúng phải tham gia những lớp học thêm sau giờ học. Trẻ em ngày nay biết nghe lời nhiều lắm, nhưng chúng cũng đang đánh mất cái vẻ ngây thơ, vô tư nghịch ngợm. Liệu chúng có đang đánh mất tuổi thơ của mình?
Một chú cún cũng có những đánh giá về thiện ác của riêng
mình. Trong con mắt của lũ cún, cái ác cho dù được ngụy trang nhưng cũng không
thể che đậy được mùi xú uế phát ra từ sâu trong tâm hồn. Và chúng phải tự tìm
ra cách riêng của mình để tránh xa cái ác, một cách riêng hoàn toàn khác với
cách của con người. Và bạn biết không, đôi khi những thứ đơn giản lại khiến cho
cuộc đời trở nên tốt đẹp và đáng sống hơn…
Nếu giỏi ngụy trang, kẻ ác có thể nở nụ cười từ bi và thốt lên những lời ngon ngọt như vớt ra từ một hũ đường. Nhưng hắn ta vẫn không che giấu được cái mùi ác. Đó là một thứ mùi rất khó diễn tả. Nó chua chua, lờm lợm và dĩ nhiên phát ra từ một tâm hồn xú uế.
Mãi
về sau này tôi mới biết bọn cún chúng tôi chỉ được coi là thực sự trưởng thành
khi đã học được cách nhìn đời bằng... mũi. Đó là khác biệt quan trọng nhất giữa
chúng tôi và loài người. Và điều đó cắt nghĩa tại sao trong thế giới chúng tôi
có thể có đớn đau, có bất hạnh, cả chết chóc, nhưng hầu như không có cái gọi là
bi kịch.
Nhờ
cái mũi thông tuệ đó, lịch sử của chúng tôi chưa bao giờ nhầm lẫn, nên chưa bao
giờ phải bôi xóa hoặc viết lại. Cũng với lý do đó, chúng tôi chưa hề sản sinh
ra gã cún nào có tên là Shakespeare. Bởi điều đó thực sự là không cần thiết.
Kể về Bê tô, không thể không nhắc đến tình bạn đẹp đẽ giữa
chú và chú cún Binô, được chị Ni nhận nuôi không lâu sau đó - người bạn tri kỉ
cùng nhau đi qua biết bao những vui buồn trong cuộc sống. Bạn sẽ cảm thấy cực kỳ
bất ngờ trước những điều mới mẻ mà “nhà hiền triết” Binô mang lại. Đến Bê tô
còn phải há hốc mõm khi nghe danh sách 325 điều thú vị (và còn tăng nữa trong
tương lai) mà Binô phải mất cả ngày để liệt kê ra hết, sau đó là gật gù đồng ý.
Nhưng ngay cả nhà hiền triết cũng sẽ có những nỗi sợ hãi
riêng. Binô thích leo cầu thang, nhưng lại sợ xuống cầu thang. Cũng giống như
chị Ni, sợ ma nhưng lại thích xem phim ma. Con người ta đôi khi thật kỳ lạ phải
không nào. Chiêm nghiệm nỗi sợ hãi sẽ khiến người ta mạnh mẽ hơn, nhưng chỉ khi
nào người ta cố gắng tìm ra cách giải quyết vấn đề thôi, Bê tô đã dạy tôi như
thế.
Mười
bậc thang giữa căn gác và sàn nhà không phải là khoảng cách không thể chinh phục
được. Nhưng khi bạn không thắng được nỗi sợ hãi trong lòng thì bạn sẽ không
chinh phục được bất cứ điều gì trong cuộc sống.
Trong thế giới của Bê tô, một người bạn xấu bao giờ cũng là người bạn quyến rũ nhất. “Thật không có gì đáng chán hơn một người bạn lúc nào cũng rủ rê học bài hay làm bài. Một đứa bạn hấp dẫn là một đưa bạn lúc nào cũng xúi ta làm những điều không nên làm và không làm những điều lẽ ra đáng phải làm.” Lũ cún (hay lũ trẻ con), chúng hùa nhau nghịch ngợm, phá phách, đùa vui. Ôi những hồi ức tuổi thơ! Nhưng sau tất cả, tình bạn của lũ cún đơn giản lắm, ngay cả khi hình ảnh của người bạn đó tan vỡ, thì chúng cũng không tìm thấy lý do gì để không yêu những mảnh vỡ đó. Tình bạn là một điều gì đó thật kỳ diệu, ta trân quý nó, một cách vô điều kiện.
Màu
yêu thích nhất?
- Màu
trắng.
-
Vì nó sạch sẽ?
-
Không. Vì đó là màu lông của người bạn tốt nhất của tao.
Tôi
thấy cặp mắt Binô đưa qua đưa lại, long lanh như hai giọt nước.
Binô
hiểu tôi muốn nói gì. Nó hiểu rằng khi ta yêu ai bao giờ cũng yêu tất cả những
gì thuộc về người đó, cả điều hay lẫn điều dở. Cả những điều không hay không dở.
Bên cạnh những ký ức vui vẻ đó, đôi lúc tìm sự bình yên êm
đềm trong một khoảnh khắc nào đó cũng thật đáng giá biết bao. “Một lúc nào đó, tâm trí bất chợt lãng đi những
bon chen thường nhật để ngẩn ngơ trước tiếng chim hót đầu ngày hay xúc động trước
một bông hồng nở muộn bên bậu cửa sổ, bạn sẽ thấy hạnh phúc đôi khi đơn sơ, giản
dị biết chừng nào.” Bạn có thể tìm thấy khoảnh khắc đó bất cứ nơi đâu, bất
cứ khi nào trong ngày. Như một buổi chiều đi trên con đường ngược nắng chẳng hạn.
Khung cảnh xung quanh sẽ trở nên sáng rỡ hơn, những đám mây sẽ dịu dàng hơn,
hàng cây bên đường sẽ xanh hơn, và tâm hồn
bạn cũng trở nên thiện lương và hiền lành hơn.
Một chú chó cũng có ước mơ, và ước mơ của Bê tô là trở
thành một chú chó kéo xe. Khi Binô nói rằng ước mơ của Bê tô không thể trở
thành hiện thực, Bê tô quả quyết rằng:
Bắc
Cực dù ở tận đâu đâu
Đi
hết ngày dài tới đêm thâu
Đi
hoài như thế không ngừng nghỉ
Cũng
có ngày tới được chứ sao!
Đúng rồi, chỉ cần kiên trì và có đủ niềm đam mê thì ước mơ là gì cũng đâu là vấn đề. Điều quan trọng là bạn đã sống với nó, sống được là chính mình. “Gặp một chú lùn ước mơ lớn lên sẽ chơi bóng rổ hay một chú bé bị dị tật ở chân nuôi mộng sau này trở thành ngôi sao bóng đá thì đó không phải là điều mà bạn nên chế nhạo.”
Con người có cách thể hiện tình cảm của mình, loài chó
cũng thế. Khi phải rời xa người chủ thân yêu của mình, những chú chó chắc chắn
là một trong những người buồn nhất. Bạn sẽ chẳng thể tìm được ai trung thành và
yêu bạn hơn chú cún cưng của mình đâu! Tôi đã học được điều này từ Laica, chú
chó của bà cố. Chú đã rất buồn rầu khi bà cố mất, tưởng chừng như thời khắc
chia tay Laica đã không còn xa nữa. Nhưng một người vẫn luôn sống trong ký ức của
ai đó, thì người đó sẽ không bao giờ chết.
Đúng
như nhà hiền triết Binô nói, một người này có thể sống trong ký ức của một người
kia, không chỉ hình ảnh mà cả tiếng nói lẫn thái độ.
Bạn
đã bao giờ bắt gặp những cuộc trò chuyện trong tâm tưởng chưa? Trong nhiều trường
hợp, những cuộc trò chuyện như vậy lại sống động hơn và chân thật hơn khi đối mặt
ngoài đời.
Có
thể bạn không tin những gì tôi nói nhưng nếu bạn biết rằng trong vương quốc của
tâm tưởng, nơi con người ta không cần phải vót nhọn thái độ theo hoàn cảnh, không
cần phải thu xếp lời ăn tiếng nói để sự thẳng thắn khỏi bị đánh lưới thì bờ cõi
của sự chân thật được mở rộng đến vô biên và mỗi ý kiến cá nhân đều có một ngai
vàng tráng lệ của riêng mình.
Những bài học quý giá từ “Tôi là Bê tô”
Có đến hàng chục, thậm chí hàng trăm những điều mà bạn có
thể cảm nhận qua lời kể của Bê tô. Mỗi một trong số chúng đều khiến chúng ta
như khám phá ra một chân lý sống mới. Sau đây sẽ là một số bài học mà Bê tô đã
“vô tình” kể cho người đọc:
- Có vô vàn những điều thú vị
trong cuộc sống được giấu kín ở một ngóc ngách nào đó mà người ta phải tìm
tòi, lục lọi và chiêm nghiệm.
- Khi bạn không được sống là
chính bản thân mình, sống đúng với nghĩa vụ và trách nhiệm của mình, thì bạn
không có tự do.
- Vẻ ngoài đẹp đẽ sẽ chẳng thể
nào che giấu được tâm hồn hôi hám bốc mùi. “Con người ta
có thể sống bằng nhiều cách. Và cũng có thể chết bằng nhiều cách. Có những
người chết ngay lúc còn đang sống.”
- Tình bạn thuần khiết là điều thật
đáng trân quý, không mưu toan, vụ lợi, chỉ có yêu thương vô điều kiện.
- Tình yêu quê hương luôn thường
trực trong mỗi con người chúng ta, dù là cách xa 200m hay nửa vòng trái đất,
chúng ta sẽ luôn có suy nghĩ hướng về “nhà”.
- “Ước mơ không chỉ là chiếc bàn là tinh thần giúp bạn ủi thẳng những
nếp nhăn của số phận mà còn là cách để bạn bắt gặp hình ảnh của Thượng đế
trong bản thân mình.”
- “Nếu chúng ta vẫn luôn sống trong ký ức của một ai đó, chúng ta sẽ
không bao giờ chết.”
- “Tôi là Bê tô”. Bạn hãy thử gọi tên mình xem, bạn sẽ cảm thấy
lòng mình đang nảy mầm mọt thứ cảm xúc tên là niềm hân hoan, vui sướng và
kiêu hãnh.
Lời
kết
Qua lời văn nhẹ nhàng, hồn nhiên, trong trẻo của Nguyễn Nhật
Ánh, thế giới của một chú cún con đã được khắc họa thật sinh động và phong phú.
Tác giả kể về những câu chuyện hàng ngày mà Bê tô trải qua, từ việc tranh nhau
chiếc xương gà đến việc bàn kế hoạch với Binô để được ba chị Ni cho đồ ăn. Mọi
chi tiết đều hết sức tự nhiên, hài hước, dí dỏm, và tác giả cũng không quên rút
ra những bài học sau từng sự việc. Độc giả như bị cuốn theo từng suy nghĩ của
Bê tô, trở lại những năm tháng tuổi thơ đẹp đẽ. “Tôi là Bê tô” thực sự là một cuốn sách đáng đọc nếu bạn tạm thời muốn
gác lại những lo nghĩ của người lớn để được thanh lọc, tẩy rửa tâm hồn, như nhà
phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên đã nhận xét: “Nhẹ nhàng và thâm thúy, cuốn
hút từ đầu đến cuối, cuốn truyện làm bật cười con trẻ và làm trầm tư người lớn.”
Nguyễn Nhật Ánh chọn góc nhìn của một chú chó để kể câu chuyện trong "Tôi là Bê Tô' nhằm mang đến một cách tiếp cận mới lạ, độc đáo và đầy sáng tạo. Thông qua góc nhìn của Bê Tô, tác giả có thể nhìn nhận cuộc sống con người theo một cách đơn giản, khách quan và ít bị ảnh hưởng bởi định kiến xã hội. Chú chó không phán xét, chỉ quan sát và cảm nhận, điều này giúp tác phẩm truyền tải những thông điệp nhân văn một cách nhẹ nhàng mà sâu lắng. Những suy nghĩ của Bê Tô vừa hài hước, vừa chân thực, khiến người đọc không khỏi suy ngẫm về cách mình đang sống. Chó là loài vật gần gũi, thân thiết với con người, và việc chọn góc nhìn của Bê Tô giúp người đọc dễ dàng kết nối với câu chuyện. Qua những trải nghiệm của Bê Tô, độc giả có thể hiểu rõ hơn về tình yêu thương, sự trung thành, và mối liên kết giữa con người và các loài vật. Góc nhìn của chú chó cho phép tác giả khéo léo phơi bày những khía cạnh khác nhau của xã hội con người mà không cần phải trực tiếp chỉ trích. Những điều bình thường, đôi khi bị chúng ta xem nhẹ, lại trở thành trung tâm suy nghĩ của Bê Tô. Qua đó, tác phẩm không chỉ kể về thế giới loài vật mà còn là một tấm gương phản chiếu về cách con người đối xử với nhau, với thiên nhiên và những sinh vật nhỏ bé. Bê Tô, dù là một chú chó nhỏ, vẫn có những suy tư về cuộc sống, tình yêu thương, và sự tồn tại. Góc nhìn này khiến người đọc nhận ra rằng hạnh phúc thực sự không nằm ở những điều xa hoa mà ở những khoảnh khắc giản dị, như một bữa ăn ngon, một tình bạn chân thành hay sự quan tâm từ người thân. Việc kể câu chuyện qua góc nhìn của một chú chó không chỉ mang lại sự mới mẻ, hấp dẫn mà còn giúp tác giả truyền tải những thông điệp nhân văn một cách tự nhiên và sâu sắc, khiến độc giả ở mọi lứa tuổi đều có thể suy ngẫm và đồng cảm.